Fosfor jest najbardziej podstawowym składnikiem nawozów a jednocześnie najdroższym. Występuje on w różnych formach nawozów- nawozy fosforowe, jednakże wśród najlepiej dostępnych dla rośliny i tak wykorzystywany jest jedynie w 30 procentach. Jest niezbędny do przeprowadzenia wielu procesów życiowych roślin. Głównie w przemianach energetycznych. Jest uczestnikiem procesu fotosyntezy, syntezy węglowodanów, białek i tłuszczów. jest odpowiedzialny za szybki wzrost korzeni. Dzięki stymulacji krzewienia zwiększa popularność składników. Dodatkowo odpowiada za zawartość tkanek mechanicznych w źdźbłach, łodygach, liczbę i masę nasion, odporność roślin na stresy środowiskowe, a także niskie temperatury oraz niedobory wody. Chroni również przed atakami grzyby.
Jak rozpoznać niedobór fosforu w roślinach
Fosforu brakuje roślinom głównie, gdy rosną na glebach o niskiej zasobności. Nie służą im również warunki bardzo kwaśne lub bardzo zasadowe, gleby przeazotowane i bogate w węglany, jednostronnie nawożenia azotem, szczególnie w formie azotanowej. Jeżeli roślinom brakuje fosforu to pierwszym objawem tego jest ciemnozielony kolor na starszych liściach. Kiedy brakuje fosforu zakłóca to przemianę produktów fotosyntezy, węglowodanów złożonych czyli skrobię oraz celulozą. powoduje to, że wysoka koncentracja cukrów prostych jest odpowiedzialna za syntezę antocyjanów i występowanie fioletowych przebarwień na liściach. Najprostszym tego przykładem jest kukurydza. Jednakże przyczyną nie zawsze musi być brak tego składnika w glebie. Często mają na to wpływ warunki zewnętrzne takie choćby jak niska temperatura. Wtedy rośliny nie mogą pobrać potrzebnych im składników z gleby. Szczególnie wrażliwe na to są rośliny ciepłolubne.
Zawartość fosforu w glebie
Jednym z zabiegów wykonywanych przed rozpoczęciem upraw jest nawożenie zrównoważone. Jego głównym zadaniem jest wykrycie potrzeb pokarmowych roślin na takim poziomie, który po pierwsze gwarantuje uzyskanie zakładanego plonu o pożądanej jakości. Jednocześnie zachowuje bezpieczeństwa dla gleby i środowiska naturalnego. Bez odpowiedniego zarządzania fosforem nie ma możliwości spełniania tych wymagań. Fosfor jest jedynym pierwiastkiem, od którego zależy wiele innych procesów i jego zawartość w glebie, w odpowiednim stężeniu jest niezbędna do udanych upraw.
Fosfor mógł się dobrze przyswajać potrzebna jest odpowiedni odczyn gleby. Jego pobieranie odbywa się głównie w postaci jonu ortofosforowego. Jestem dostępna dla roślin ktoś w szerokim zakresie odczynu od pH 5,5 do 7. Gleba posiada współczynnik poniżej lub powyżej tego zakresu fosfor potrafi stać się szybko niedostępny dla roślin. Fosfor w przeciwieństwie do innych pierwiastków jest mało mobilny w glebie. Gleba bardzo łatwo nawiązują sille wiązania z cząsteczkami fosforu. W ten sposób bardzo przechodzi w formę nierozpuszczalną w wodzie. Dlatego jego przyswajalność w roślinach nie przekracza w optymalnych warunkach 30%.
Jego transport w glebie polega na dyfuzji. Szybkość przemieszczania się fosforu zależy od temperatury i wilgotności gleby. Dlatego też, gdy następują niskie temperatury przy jednoczesnym ubytku wody jako biodostępność dla roślin jest bardzo znikoma. Rośliny pobierają go w sposób aktywny. Dlatego też nie muszą używać energii z oddychania chcąc przyswoić ten pierwiastek. Największe trudności z pobraniem często mają rośliny umiejscowione na glebach o zniszczonej strukturze, a także nadmiernie wilgotnych. Warunki te nie sprzyjają obecności tlenu potrzebnego do procesu oddychania rośliny, są powodem naturalnych barier. Ograniczają one wzrost korzeni jaki dotarcie do nich fosforu. Deficyt fosforu występuje również przy jednostronnym nałożeniu azotem szczególnie w formie saletrzanej.